Hoe werken onze hersenen precies? Wat is er bekend over hersenen? Sommige medicijnen tegen depressie werden bijvoorbeeld per ongeluk ontdekt. Tegenwoordig weten we dat ze werken om depressies te genezen. Het is echter niet bekend hoe de medicatie precies werkt. Een andere behandeling van depressies gaat met elektro convulsie therapie (ECT). Bij ECT wordt een korte stroomstoot door de hersenen gegeven wat een epileptische aanval oproept en geeft al 75 jaar zeer goede resultaten bij de behandeling van ernstige depressies. Pas sinds 2019 weten we meer over waarom het werkt dankzij onderzoek van UMC Utrecht en UMC Groningen gepubliceerd in het tijdschrift Molecular Psychiatry op 19 maart 2019. ECT roept een epileptische aanval op die de gyrus dentatus, in de hippocampus, laat groeien en stimuleert de groei van nieuwe zenuwcellen. MRI-scans laten zien dat de hippocampus krimpt bij depressie en bij de ziekte van Alzheimer is dit nog sterker het geval. Het valt mij op dat verschillende therapieën die succesvol zijn om onze hersenen beter en zo optimaal mogelijk te laten functioneren een link hebben met verhoogde hersenactiviteit en het in beweging zetten van onze hersenen.
Hersenactiviteit Therapieën als mindfulness en EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) hebben met elkaar gemeen dat ze de hersenactiviteit beïnvloeden. Het is wetenschappelijk bewezen dat je tijdens een depressie minder hersenactiviteit hebt. Het lijkt van vitaal belang om hersenen weer in beweging te krijgen. De eerste stap in herstel die mensen met een depressie ervaren is dat ze beter gaan slapen met behulp van medicatie (SSRI). (Een van de tekenen van depressie is niet of zeer slecht slapen.) Je bereikt geen diepe REM-slaap (Rapid Eye Movement). Tijdens de remslaap droom en verwerk je wat je hebt meegemaakt. Als je deze diepe slaap langer dan twee weken niet bereikt, is het tijd om actie te ondernemen om ervoor te zorgen dat je wèl goed slaapt. Ontspanning, mindfulness, yoga, buiten wandelen, sporten, hardlopen en meditatie kunnen daarbij ondersteunen. Wanneer dit allemaal niet helpt, vraag dan advies aan je arts en een recept voor slaapmedicatie is wellicht een optie.
Franse onderzoekers ontdekten onlangs dat als je een paar uur intensief nadenkt, je hersenen moe worden doordat je hersenen afvalstoffen produceren. Tijdens je slaap worden je hersenen opgeschoond, om weer helder te kunnen denken is slaap van wezenlijk belang. Voor mensen die in bed liggen te piekeren, is het handig om te weten dat je hersenen in de late avond in relax-modus komen. Je produceert melatonine en je systeem bereidt zich voor op een ontspannen nachtrust. Proberen problemen of zorgen op te lossen terwijl je in bed ligt, is verspilling van kostbare slaaptijd. Want je hersenen zijn niet in staat om oplossingen aan te dragen in relax-modus. De volgende dag heb je veel betere opties om ze, na een goede nachtrust met een helder hoofd op te lossen.
Zijn onze hersenen tijdens de remslaap in contact met energie waaraan we ons opladen? Zo ja, waar komt de energie vandaan die onze hersenen activeren? Uit de kosmos? Komt de energie uit de kern van de aarde? Of ontstaat de verhoogde hersenactiviteit op een andere manier? Wordt het compleet gestuurd door een combinatie van stofjes en hormonen?
Meditatie Wanneer monniken mediteren wordt ook hoge hersenactiviteit gemeten. Onderzoek wijst uit dat de hersenen van monniken die dagelijks mediteren beter ontwikkeld zijn en daardoor ook optimaal functioneren. Wanneer we slapen of mediteren is ons lichaam ontspannen en in rust en onze hersenen zijn daarentegen actiever dan wanneer we in beweging zijn. Hoge hersenactiviteit lijkt ervoor te zorgen dat onze hersenen daarna beter functioneren. De hersenen laden zich tijdens de remslaap en gedurende meditatie als het ware op. Is dit te vergelijken met onze mobiele telefoons die stroom nodig hebben om weer te kunnen functioneren? Of is dat een te éénvoudige voorstelling van zaken?
Mindfulness Verhoogde hersenactiviteit lijkt duidelijk gunstig voor hersenen. Dat verklaart wellicht ook de positieve werking van mindfulness therapie, dat vooral gericht is op ontspanning, meditatie en leven in het moment. Mindfulness is waardevol bij herstel van een depressie maar ook wanneer je in goede gezondheid bent kun je je met mindfulness beter en gelukkiger voelen. Heeft elektro convulsie therapie en medicatie ook verhoogde hersenactiviteit of activering van de hersenen tot gevolg en draagt het daarom bij aan genezing van depressies?
EMDR
Een therapie die met succes wordt toegepast in geval van trauma is EMDR-therapie. EMDR is ontdekt en ontwikkeld door psychologe Francine Shapiro in 1989. Zij ontdekte tijdens een wandeling buiten dat snel bewegende bladeren van de bomen die ze met haar ogen volgde ervoor zorgden dat ze haar problemen als minder hevig ging ervaren. Deze ervaring heeft gezorgd dat ze EMDR-therapie heeft ontwikkeld dat als volgt werkt: met je ogen volg je een lichtje, geluid of vinger die snel bewegen. Hierdoor gaan je ogen snel bewegen, tegelijk denk je aan het trauma. EMDR neemt blokkades weg zodat het lichaam in staat wordt gesteld om te helen en daarbij worden er nieuwe verbindingen in de hersenen aangelegd. Soms kan een enkele behandeling al zoveel effect hebben dat de scherpe kanten van het trauma uit de weg zijn geruimd en de hersenen herstellen. Het effect van EMDR werkt langer door dan de behandeling ter plekke. Mensen gaan na behandeling met EMDR door wisselende emoties die vrij intens worden ervaren. Het ene uur kun je verdriet ervaren, het volgende boosheid, het andere intens moe zijn. Het resultaat van EMDR-therapie, het 'herprogrammeren' van de hersenen en het leggen van nieuwe verbindingen in de hersenen komt tot stand door activering via de ogen van de hersenen.
Remslaap, meditatie, mindfulness en EMDR-therapie hebben met elkaar gemeen dat ze de hersenenactiviteit verhogen. Is het effect van de verhoogde hersenactiviteit dat er nieuwe verbindingen in de hersenen worden aangelegd of beschadigde verbindingen worden hersteld? Zouden we een manier kunnen vinden om remslaap op te roepen voor mensen met slaapproblemen en depressie? Onderzoeken of en hoe onze hersenen opladen tijdens onze slaap en meditatie. Staan we in contact met een energiebron buiten ons lichaam of zorgen we voor een verhoogde hersenactiviteit door te rusten en te ontspannen? Of is het een samenspel van 'stofjes' en hormonen in onze hersenen die de activiteit bepalen en controleren? Of spelen al deze verschillende elementen samen een rol?
Kommentare